ถึงเวลาแล้ว ที่ต้องปรับกระบวนทัศน์มาตรฐานการอุดมศึกษาไทย ให้ “แตกต่าง และตอบโจทย์” ศักยภาพที่ต้องการในอนาคต เพราะโลกแห่งเทคโนโลยีหมุนเร็วขึ้นทุกวัน ต้องตามให้ทัน!
สอวช. ร่วมกับ สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สป.อว.) ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนากำลังคน ด้วยการเสนอแนวทางการจัดการศึกษาที่แตกต่างไปจากมาตรฐานการอุดมศึกษาหรือที่เรียกกันว่า “Higher Education Sandbox” เปิดโอกาสให้สถาบันอุดมศึกษาได้ทดลองพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษารูปแบบใหม่ ออกแบบหลักสูตรได้โดยไม่มีข้อจำกัด เพื่อให้สามารถผลิตและพัฒนากำลังคนรองรับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมยุคใหม่ ให้ไทยมีกำลังคนที่พร้อมขับเคลื่อนประเทศสู่ประเทศที่พัฒนาแล้ว และเกิดการสร้างมาตรฐานการอุดมศึกษาในกระบวนทัศน์ใหม่
Higher Education Sandbox จะปลดล็อกการศึกษาไทยได้อย่างไร?
หลักสูตรภายใต้แนวคิด Higher Education Sandbox จะก้าวข้ามข้อจำกัดของมาตรฐานการอุดมศึกษาแบบเดิม ส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมการอุดมศึกษาและการผลิตกำลังคนให้ “ตอบโจทย์” ความต้องการของภาคอุตสาหกรรมมากยิ่งขึ้น นำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจไทยให้สามารถแข่งขันได้ในระดับโลก ด้วยการพัฒนาคนศักยภาพสูงรองรับอาชีพในอนาคต รวมถึงการกระจายโอกาสทางการศึกษาให้เข้าถึงได้ง่ายมากยิ่งขึ้น
ตัวอย่างข้อจำกัดที่ส่งผลให้มาตรฐานการอุดมศึกษาไทยในปัจจุบันไม่สอดคล้องกับบริบทโลก เช่น
การจำกัดหน่วยกิตในการเทียบโอนก่อนเข้าศึกษาในระบบ ขัดต่อการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning)
การกำหนดคุณสมบัติของผู้สอน ผู้ที่ต้องรับผิดชอบหลักสูตร และจำกัดชั่วโมงอาจารย์พิเศษซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญในสาขาอาชีพต่างๆ
สอวช. มีตัวอย่างแนวทางการจัดทำหลักสูตรที่น่าสนใจ ที่ขับเคลื่อนโดยกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เช่น
หลักสูตรผลิตกำลังคนรองรับการลงทุน : สายงานวิศวกร และนักวิทยาศาสตร์
หลักสูตรผลิตกำลังคนด้าน Cybersecurity : สายงานด้านความปลอดภัยไซเบอร์
หลักสูตรผลิตกำลังคนกลุ่มอุตสาหกรรมไฟฟ้า อิเล็กทรอนิกส์ และโทรคมนาคม
และแนวทางการจัดทำหลักสูตรที่เสนอโดยสถาบันอุดมศึกษา ซึ่งน่าสนใจมากๆ เช่น
หลักสูตรผลิตกำลังคนสาขาดิจิทัล : สายงานเทคโนโลยี และโซเชียลมีเดีย
หลักสูตรผลิตกำลังคน Tech Startup : สายงานธุรกิจสตาร์ทอัพใหม่ๆ
จากตัวอย่างหลักสูตรที่กล่าวมานั้น ล้วนถูกออกแบบมาเพื่อผลิตกำลังคนรองรับงานในกลุ่มสาขาอาชีพที่ต้องการกำลังคนศักยภาพสูงในอนาคตอันใกล้นั่นคือ กลุ่มสาขาอาชีพในอุตสาหกรรมดิจิทัลที่เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ขาดแคลนกำลังคนเพื่อรองรับการเกิดธุรกิจใหม่ และพลิกโฉมธุรกิจเดิม กลุ่มสาขาอาชีพในอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพในการแข่งขัน ที่ต้องพัฒนาต่อยอดความรู้ ต้องการกำลังคนแบบข้ามศาสตร์ เพื่อยกระดับการผลิตสินค้าและบริการ สู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม เช่น โมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG เพื่อการแข่งขันในระดับโลก และกลุ่มสาขาอาชีพในอุตสาหกรรมแห่งอนาคต ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่ทั่วโลกต้องการ เพื่อนำประเทศไปสู่การเป็นศูนย์กลาง หรือเป็นส่วนสำคัญ ในห่วงโซ่ของอุตสาหกรรมคุณภาพ ในระดับเศรษฐกิจโลกนั่นเอง
สอวช. พร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลกอนาคต ด้วยการใช้ศักยภาพด้านการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.) มาสร้างสรรค์เป็นนโยบาย ที่จะเข้าไปช่วยทั้งด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิต การยกระดับขีดความสามารถของภาคอุตสาหกรรมไทยให้แข่งขันได้ในเวทีโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเตรียมกำลังคนเพื่อตอบโจทย์ตามสาขาอาชีพ และอุตสาหกรรมที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
