สอวช. ชวนรู้จัก “สภานโยบาย ด้าน อววน.” หรือ สภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ มีหน้าที่ทำอะไร และมีความสำคัญอย่างไรต่อการพัฒนาประเทศ?
บางคนอาจจะคุ้นเคย หรือเคยได้ยินมาบ้างเกี่ยวกับ สภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ หรือ ‘สภาพัฒน์’ ที่เป็นคณะกรรมการระดับชาติมีหน้าที่ดูแลในระดับภาพใหญ่ของประเทศ แต่ ‘สภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ’ คือ คณะกรรมการระดับชาติที่มีหน้าที่ดูแลนโยบายเฉพาะในด้านการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ หรือ อววน.ที่เกิดขึ้นมาพร้อมกับการจัดตั้งกระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยมีหลักการ คือ อยากให้ประเทศไทยมีเอกภาพในด้านนโยบาย อววน. เพื่อพัฒนาศักยภาพได้ตรงจุด
“สภานโยบาย ด้าน อววน.” ต้องดูแลทั้งในด้านการอุดมศึกษา มหาวิทยาลัย การพัฒนากำลังคนระดับสูง ด้านวิทยาศาสตร์ การพัฒนาองค์ความรู้ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ให้สามารถนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ และพัฒนาในเชิงสังคม ซึ่ง อววน. จะเป็นกลไกหลักสำคัญในการพัฒนาและขับเคลื่อนเป้าหมายตามยุทธศาสตร์ชาติ
11 อำนาจหน้าที่ของสภานโยบายฯ
1. เสนอนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนด้านการอุดมศึกษา เพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนของประเทศและแผนด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บท และแผนอื่น รวมทั้งนโยบายของรัฐบาล ต่อคณะรัฐมนตรี เพื่อให้ความเห็นชอบ
2. พิจารณาให้ความเห็นชอบกรอบวงเงินงบประมาณประจำปี ด้านการอุดมศึกษาในความรับผิดชอบของกระทรวง และงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ก่อนที่สำนักงบประมาณจะนำเสนอคณะรัฐมนตรี รวมทั้งเสนอระบบการจัดสรรและบริหารงบประมาณแบบบูรณาการที่มุ่งผลสัมฤทธิ์ตามกรอบวงเงินดังกล่าวให้สอดคล้องกับนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนตามข้อ 1. ต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาอนุมัติ
3. กำกับให้คณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม คณะกรรมการการอุดมศึกษาและคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา ตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สถาบันอุดมศึกษา และหน่วยงานในระบบวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ดำเนินงานให้เป็นไปในทิศทางที่มีความเชื่อมโยงและสอดคล้องกับนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนตามข้อ 1.
4. เสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อให้มีการเร่งรัดและติดตามให้มีการเสนอหรือการปรับปรุง กฎหมาย กฎ ระเบียบ หรือข้อบังคับที่เกี่ยวข้องกับการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เพื่อให้สามารถแข่งขันได้ในระดับโลก เชื่อมโยงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมกับผู้ประกอบการภาคเอกชนและภาครัฐ และสามารถพัฒนาและแก้ไขปัญหาของชุมชนและสังคมได้อย่างยั่งยืน
5. เสนอแนะต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อให้มีการกำหนดมาตรการและแรงจูงใจทางการเงินการคลังและสิทธิประโยชน์อื่นสำหรับการระดมทุนเพื่อส่งเสริมการพัฒนาการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
6. จัดให้มีการติดตามและประเมินผลการดำเนินการตามนโยบายยุทธศาสตร์ และแผนด้านการอุดมศึกษา รวมทั้งแผนด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ
7. กำกับ เร่งรัด และติดตามให้มีการจัดทำฐานข้อมูลการอุดมศึกษา ฐานข้อมูลมาตรฐานการอุดมศึกษา และฐานข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ตลอดจนการบูรณาการและการเชื่อมโยงกันระหว่างฐานข้อมูลดังกล่าว และประกาศกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขในการเปิดเผยข้อมูลดังกล่าวต่อสาธารณชน
8. แต่งตั้งคณะกรรมการ คณะกรรมการพิเศษเฉพาะเรื่อง คณะอนุกรรมการ เพื่อปฏิบัติงานตามที่สภานโยบายฯ มอบหมาย หรือมอบให้ทำการแทน และรายงานให้สภานโยบายฯ ทราบ
9. ออกระเบียบ ข้อบังคับ หรือประกาศ เพื่อปฏิบัติการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่น
10. เสนอรายงานประจำปีเกี่ยวกับการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมต่อคณะรัฐมนตรีและรัฐสภา
11. ปฏิบัติหน้าที่อื่นตามที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัตินี้และกฎหมายอื่น หรือตามที่คณะรัฐมนตรีหรือนายกรัฐมนตรีมอบหมาย
ส่วนทาง สอวช. มีหน้าที่รับผิดชอบงานธุรการ และงานวิชาการของสภานโยบายฯ รวมถึงเมื่อมีเรื่องที่เข้ามาเพื่อพิจารณา สอวช. จะเป็นผู้กลั่นกรอง และเสนอความคิดเห็น เพื่อประกอบการตัดสินใจของสภานโยบายฯ รวมถึงการเข้าไปทำงานร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ในระบบอย่างใกล้ชิดเพื่อให้เกิดการทำงานที่ตอบโจทย์เป้าหมาย อววน. ของประเทศ ตลอดจน สอวช. ยังทำงานเพื่อพัฒนาฐานนโยบาย อววน. ของประเทศผ่านการริเริ่มศึกษาวิจัยนโยบาย และพัฒนาเป็นข้อเสนอนโยบายให้สภานโยบายฯ พิจารณาอีกทางหนึ่งด้วย
ผลงานสำคัญของสภานโยบายฯ นอกเหนือจากงานพิจารณาแผนและนโยบายด้าน อววน และงานตั้งกรอบงบประมาณด้าน อววน. ของประเทศ ยังมีงานเกี่ยวกับนโยบายที่มีการเฉพาะเจาะจงลงไป เช่น การจัดตั้งหน่วยบริหารและจัดการทุน บพข. บพค. และ บพท. และมีการเห็นชอบจัดตั้งกองทุนนวัตกรรมเพื่ออุตสาหกรรม ที่เป็นกองทุนที่สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย บริหารจัดการ ทำหน้าที่ในการส่งเสริมนวัตกรรมในภาคเอกชน นอกจากนี้ สภานโยบายฯ ยังออกระเบียบต่าง ๆ ที่จะส่งเสริมการทำงานในระบบ เช่น ระเบียบการให้ทุนเอกชน เพื่อนำไปพัฒนาผลงานนวัตกรรมที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง พระราชบัญญัติส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรม สำหรับด้านการอุดมศึกษา มีการจัดตั้งกองทุนการอุดมศึกษา ที่จะทำงานในด้านการพัฒนาการอุดมศึกษา เพื่อให้ทัดเทียมกับมหาวิทยาลัยชั้นนำในโลกได้ รวมถึงโครงการ Higher Education Sandbox หรือการจัดการศึกษาที่แตกต่างไปจากมาตรฐานการอุดมศึกษา ที่จะช่วยให้สถาบันอุดมศึกษา สามารถจัดหลักสูตรต่าง ๆ ที่แตกต่างไปจากมาตรฐานเดิม เพื่อให้มีหลักสูตรที่มีความทันสมัยมากขึ้น เป็นต้น
สนใจติดตามข้อมูลเพิ่มเติม และความเคลื่อนไหวของข่าวสารเกี่ยวกับ ‘สภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ’ ได้ที่ https://www.nxpc.or.th/
