นโยบายส่งเสริม Holding Company หรือ “การส่งเสริมการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนในโครงการซึ่งนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์” ได้สร้างความตื่นตัวให้กับมหาวิทยาลัยและสถาบันวิจัยของรัฐ ในช่วงระยะเวลาไม่กี่ปีที่ผ่านมาไปไม่น้อย ก่อนอื่นมาทวนกันก่อนว่า Holding Company คือ หน่วยธุรกิจที่มีสถานะเป็นนิติบุคคลแยกออกจากมหาวิทยาลัยหรือสถาบันวิจัยของรัฐเพื่อทำหน้าที่บริหารการลงทุนในธุรกิจนวัตกรรมอย่างมืออาชีพ โดยบริหารการลงทุนเพื่อนำผลงานวิจัยของมหาวิทยาลัย/สถาบันวิจัยออกไปจัดตั้งเป็นธุรกิจ (Spin-off) และลงทุนในงานวิจัยของผู้ประกอบการรายใหม่ให้ขยายผลและนำไปสู่เชิงพาณิชย์ได้จริง รวมทั้งยังสามารถเข้าถึงทรัพยากรของมหาวิทยาลัยและเชื่อมโยงกับภาคอุตสาหกรรม พร้อมกับการสนับสนุนทางการเงินได้อย่างคล่องตัว
Holding Company เป็นหนึ่งในกลไกสำคัญที่จะช่วยเพิ่มจำนวนบริษัทเทคโนโลยีและนวัตกรรม (Innovation-Driven Enterprise) ของไทย ซึ่งเป็นฟันเฟืองสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศให้ออกจากกับดักรายได้ปานกลาง สอวช. จึงส่งเสริมให้มีการร่วมลงทุนในธุรกิจนวัตกรรมโดยกลไก University Holding Company หรือการส่งเสริมให้เกิดหน่วยธุรกิจที่มีสถานะเป็นนิติบุคคลแยกออกจากมหาวิทยาลัย และได้ขับเคลื่อนให้เกิดผลงานสำคัญมากมาย
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา หลังจาก สอวช. ได้ขับเคลื่อนนโยบาย University Holding Company ได้เกิดดอกผลที่เป็นรูปธรรมมากมาย ที่ไม่ใช่เพียงแค่การทำนโยบาย แต่คือการสร้างโอกาสในการเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจของไทย สู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม ด้วยการใช้ศักยภาพของการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.)
การดำเนินการที่สำคัญของ University Holding Company 
นโยบายสนับสนุนการจัดตั้งและดำเนินการนิติบุคคลเพื่อร่วมลงทุน (Holding Company) โดยได้รับความเห็นชอบจากสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (วันที่ 17 กันยายน 2563)
แนวทางปฏิบัติ (Guideline) เพื่อการจัดตั้งและดำเนินการนิติบุคคลเพื่อร่วมลงทุน (Holding Company) ของสถาบันอุดมศึกษาและสถาบันวิจัยของรัฐ โดยได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการพิเศษเฉพาะเรื่องด้านการส่งเสริมระบบนิเวศนวัตกรรมฯ (วันที่ 2 มิถุนายน 2564)
ระเบียบว่าด้วยการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนในโครงการซึ่งนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ จำนวน 2 ฉบับ ได้แก่
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนในโครงการซึ่งนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ พ.ศ. 2566 (ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ 27 กรกฎาคม 2566)
- ระเบียบสภานโยบายฯ ว่าด้วยการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนในโครงการซึ่งนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ พ.ศ. 2566 (ประกาศในราชกิจจานุเบกษา วันที่ 26 มกราคม 2567)
จัดเวทีสัมมนา และกิจกรรม Roadshow เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับ University Holding Company
ข้อมูล ณ เดือนสิงหาคม 2567
ความสำเร็จที่ภาคภูมิใจของ University Holding Company
เกิดนิติบุคคลเพื่อร่วมลงทุนของมหาวิทยาลัย จำนวน 11 บริษัท ได้แก่
1. บริษัท CU Enterprise โดย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2. บริษัท อ่างแก้ว โฮลดิ้ง โดย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
3. บริษัท M Venturer โดย มหาวิทยาลัยมหิดล (อยู่ระหว่างการปรับโครงสร้าง)
4. บริษัท นววิวรรธ โดย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
5. บริษัท TUIP โดย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
6. บริษัท KUniverse โดย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
7. บริษัท TSU Enterprise โดย มหาวิทยาลัยทักษิณ
8. บริษัท KMIT Ladkrabang โดย สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
9. บริษัท PSU Holding โดย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
10. บริษัท MAGROW Holding โดย มหาวิทยาลัยแม่โจ้
11. บริษัท SUTx โดย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
ข้อมูล ณ เดือนสิงหาคม 2567
ก้าวต่อไปสู่อนาคตของ University Holding Company
จากการขับเคลื่อน University Holding Company อย่างต่อเนื่อง นอกจากจะทำให้เกิด Holding Company ที่จัดตั้งโดยสถาบันอุดมศึกษาแล้วไม่ต่ำกว่า 11 บริษัท ยังได้สนับสนุนธุรกิจนวัตกรรมแล้วอย่างน้อย 80 บริษัท และเกิดการลงทุนกว่า 300 ล้านบาท นอกจากนี้ ยังมีสถาบันอุดมศึกษาและหน่วยงานของรัฐอื่น ๆ ที่อยู่ระหว่างการศึกษาและจัดตั้ง Holding Company อีกหลายแห่ง ที่มีการทำงานร่วมกับ สอวช. เช่น มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ การไฟฟ้าฝ่ายภูมิภาค สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) กองทัพเรือ ฯลฯ เป็นต้น
ข้อมูล ณ เดือนสิงหาคม 2567
ติดตามความคืบหน้าเกี่ยวกับ University Holding Company ต่อได้ที่
